Yapı

Yapı dersi ve tatbikatına ait not ve detay levhaları, uzun senelerden beri program gereğince hazırlanmış fakat maddi imkânsızlıklar yüzünden şimdiye kadar yayınlanamamış ve ancak 1966 senesinde alınan bir karar gereğince buna imkân verilmiştir.

Güzel Sanatlar Akademisi Yapı Kürsüsü şimdiki şekli ile ilk olarak 1930 senesinde kurulmuş ve önce Prof. H. Poelzig, vefatı üzerine de Prof. M. Schneer kürsüye başkanlık etmişlerdir. Nihayet 1936 senesinde asaleten kürsünün başına getirildim. Semih Rüstem Temel, Ziya Kocamemi ve Zeki Sayar yabancı memleketlerde bulunduğum senelerde vekâleten kürsüye nezaret etmişlerdir. O tarihten beri M. Ali Handan, Maruf Önal, Muhteşem Gjray, Turgut Cansever, Utarit Izgi, Ferzan Baydar, Mahmut Bir, İlhan Türegün, Hamdi Şensoy, Vahit Erhan, Gündüz Gökçe, Tan Oral, Öktem İren, Özer Erenman ve Aydan Akoba kürsüde Asistanlık yapmışlardır. 1941 senesinde Yapı Dersinden ayrı İnce Yapı ismiyle kaplama ve doğrama konularını ele alan ikinci bir kürsünün kurulmasına lüzum görülmüş ve kürsünün başına M. Ali Handan getirilmiştir. Onu Utarit Izgi takip etmiş ve çalışmaları bugüne kadar yürütmüştür.

İlişik programda görülebileceği gibi, örnek levhalar yapı tekniğinin geleneksel ve modem kısımlarını içine almaktadır. Yabanca literatürde bu konunun her sene daha genişleyen bir ölçüde ele alındığı bilinmektedir. Ancak bu yayının bolluğu ve farklı standartlarda olması öğrencilerin bunlardan istifadesini güçleştirmektedir. Yayınladığımız levhalarla bu eksiğin giderilmesine ve aynı zamanda mahalli imkân ve tekniğe daha uygun detayların sunulmasına çalışılmıştır. Bu arada daha ileri bir tekniğin icabı olan detaylarda,, gittikçe gelişen yerli yapı Ve malzeme endüstrisinin verdiği imkânlar göz önünde tutulmuş, bunların yanında eski duvar ve tonoz örgüleri ve ahşap çatkılarının da bir mimari bilgi çerçevesi içine girmesi gerektiği düşünülerek bunlara da yer ayrılmıştır. Detay levhalarının yanında mimari teknik resim, tarama ve kotlama esaslarını gösteren farklı ölçeklerde örnek projelerin de ilâvesi faydalı görülmüştür. Bunlar yapı atelyelerinin çalışma örnekleridir.

Bir mimarın kuvvetli bir yapı tekniği bilgisine sahip olması lüzumuna inananlardanım. Hatta daha ileri giderek ve bilhassa memleketimizin durumunu göz önünde tutarak mimarın her şeyden evvel iyi bir inşaatçı olması gerektiği fikrini savunduğumu belirtmek isterim. Modern metotlar kadar daha ilksel ve dolayısıyla geleneksel metotlara hakim olunması lüzumu üstünde de durulmalıdır. İyi bir mimarın ancak salim ve sağlam bir yapı tekniğine dayanabileceği en fazla bizim için unutulmaması lâzım gelen bir gerçektir.

Yayınlanan bu seride daha ziyade basit ve geleneksel yapı detaylarına yer verilmiştir. Daha ileri ve özel teknikli yapı detayları ise sonraki serilerde yer alacaktır. Levhaların hangi sıraya girecekleri yanlarındaki işaretlerle belirtilmiştir. Öğretim programında da aynı işaretler bulunmaktadır. Levhaların ayrılabilecek şekilde düzenlenmiş olmaları daha kolaylıkla kullanılabilmeleri ve gerektikçe ayrı dosyalar teşkil etmeleri içindir.

Bu serinin yayınlanmasında mevcut malzemeyi derleyen yayın işlerini yürüten Gündüz Gökçe’nin büyük emeği olmuştur. Kendisine burada candan teşekkür ederim.